Haber: Mehmet Emin Kurnaz
Yaşanan iflasların ardından AKP iktidarı dış politikada ‘yeni açılımlar’ peşinde. ABD’ye birlikte çalışma mesajları gönderilirken İsrail, Mısır, Suriye ve Tobruk yönetimiyle yumuşama sinyalleri veriliyor.
Türkiye’yi yeni yılda yoğun bir dış politika gündemi bekliyor. AKP iktidarı yaşanan sıkışmayı aşmak için ‘yeni açılımlar’ peşinde. Dört bir tarafta ‘normalleşme’nin yolları aranırken iflas eden politikalardan çark edilmek üzere. Rusya ile ilişkiler hassas terazide seyrederken Trump’ın ardından yeni ABD Başkanı Biden’a göz kırpılıyor. S-400 gerilimiyle tansiyonun yükseldiği Washington’a yakınlaşma sinyalleri, önümüzdeki dönem Ankara’nın politik tutumuna ilişkin ipuçları barındırıyor.
ABD’DEN ÇAVUŞOĞLU’NA JET YALANLAMA GELDİ
Yılın son günü en dikkat çeken gelişme ise Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun “ABD’den F-35 ve S-400’ler konusunda ortak çalışalım teklifi geldi” iddiasına ABD’den gelen yalanlama oldu. Euronews’in haberine göre ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, S-400 yaptırımları ve F-35’ler ile ilgili bir çalışma grubunun olmadığını söyledi. Konuyla ilgili gazetecilerin sorusuna elektronik posta yoluyla cevap veren üst düzey ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü ise “Yaptırımların mevcut karşılıklı askeri işbirliği üzerindeki etkisine ilişkin rutin çalışma düzeyinde istişareler var. Ancak bu ortak bir çalışma grubu değil” açıklaması yaptı. Söz konusu yetkili ayrıca “14 Aralık’ta Pompeo tarafından açıklanan yaptırımların tam olarak uygulanması konusunda mutabıkız” dedi.
SURİYE, MISIR, İSRAİL İLE ‘YAKINLAŞMA’
Öte yandan Doğu Akdeniz ve Libya geriliminde karşı karşıya gelinen Mısır ile ‘one minute’ krizinden bu yana, on yılı aşkın bir süredir diyaloğun durma noktasına geldiği İsrail ile ilişkiler yeniden tesis edilmek üzere. Suriye’de sahanın yeniden hareketlenmesi üzerine Şam yönetimiyle masaya oturma sinyalleri geliyor. Suriye Hükümeti’ne yakınlığıyla bilinen El Vatan gazetesi ise üst düzey istihbarat ve askeri yetkililerden oluşan Türkiyeli heyetin Şam’a giderek görüşmelere başladığını yazdı. Gazeteye konuşan Suriyeli bir kaynak, heyetin geldiğini doğrulayarak Suriye ve Türkiye arasındaki ilişkilerin krizin en şiddetli anlarında bile kopmadığını söyledi. Aynı kaynak, Rusya’nın arabuluculuğunda başlayan görüşmelerin yakında iki ülke tarafından da duyurulacağını iddia etti.
AVRASYACILAR GÖZDEN ÇIKARILIR
Peşpeşe gelen adımları değerlendiren Prof. Dr. İlhan Uzgel şunları dile getirdi:
“Türkiye’nin dış politikada yeni hamle arayışında olduğunu, çok fazla sıkıştığını ve yalnız kaldığını uzun zamandır söylüyoruz. Türkiye finansal olarak da oldukça bağımlı hale getirildi. Rusya ile girişilen denge politikasının sonuna gelindi. Türkiye’nin Rusya ile pek çok alanda kurduğu ortaklığa rağmen bölgesel konularda Rusya’dan yeterince destek alamadığını gördük. Öte yandan AB ve ABD, yine Türkiye tarihinde ilk defa Türkiye’ye karşı ortak hareket etme kararı aldı. Bunda Trump faktörünün ortadan kalkması ve Biden dönemine geçilecek olmasının da etkileri var.
ANKARA’NIN HAMLELERİ SINIRLI
Türkiye’nin dış politikada yapabileceği hamleler oldukça sınırlı. Yabancı sermayeye güven vermek için içeride birtakım reformlar yapılabilir. İsrail’le yakınlık kurarak, Doğu Akdeniz’de geri adım atmak durumunda kalacaklar. Bunları yaparak ilişkileri yeniden tesis etme yoluna gidecekler. Özellikle ABD ile açılacak yeni sayfa için milliyetçi kesimin tamamı değil ama iktidar blokunun küçük parçası olan Avrasyacılar da gözden çıkarılacaktır.
DOĞU AKDENİZ’DE GERİ ÇEKİLİR
İsrail’le olan yakınlaşma ise daha çok diplomasi alanında gerçekleşiyor. Ticari ilişkiler zaten devam ediyor. Bundan sonra birbirilerine karşı söylemlerine dikkat ederler. İsrail, Türkiye için en azından Arap Birliği’ne karşı mevzi olur düşüncesi güdülüyor.
Mısırla da yakınlaşmak durumunda kalınıyor çünkü Doğu Akdeniz’de mücadele eden devletlerin en yalnız kalanı Türkiye oldu. Diğer tüm devletler ittifaklar içinde mücadele ederken, Türkiye sadece deniz gücüyle burada hâkimiyet kuramayacağını anladı. Bu bölgede güç kazanmak için İsrail ve Mısır ile yakınlaşmak zorunda kaldı. Tüm bunları yüksek sesle dillendirmeden yapacaklar.”