İtalyan basınında yer alan haberlerde 90 yaşındaki oyun yazarı Dario Fo’nun akciğer yetmezliğinden Milano’da yaşamını yitirdiği bildirildi.
İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni ve oyuncu Fo, 1997 yılında Nobel Edebiyat Ödülü kazanmıştı.
Dario Fo Kimdir?
Fo, 24 Mart 1926’da İtalya, Sangiano’da doğdu. Oyunlarındaki temalar güncel sorunlara dayandığı için tiyatro karikatürcüsü, toplumsal ajitatör ve radikal palyaço olarak da nitelendirilen Fo, kariyerine küçük kabare ve tiyatrolar için yergili revüler yazan bir metin yazarına yardım ederek başladı. Oyuncu Franca Rame ile evlendikten sonra, 1959’da Rame ile birlikte Dario Fo-France Rame Topluluğu’nu kurdu. İkili “Canzonissima” adlı televizyon programında sundukları komik skeçlerle kısa sürede tanınarak, zamanla siyasal bir ajit-prop tiyatrosu geliştirdi. İkilinin oyunları temelde “Commedia dell’Arte” geleneğine dayanmaktadır ve tarzları Fo’nun deyişiyle “resmi olmayan solculuk”la kaynaşmıştı. İkili daha sonra, 1968’de İtalyan Komünist Partisi’yle bağları olan Yeni Sahne adlı bir başka topluluk kurdu. 1970’te ise Halk Tiyatrosu Topluluğu ile fabrika, park, spor alanı gibi halkın toplu olarak bulunduğu yerleri dolaşmaya başlayan ikilinin “Morte Accidentale di un Anarchico/Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü” ve “Non si paga, non si paga!/ Ödemiyoruz, Ödeyemeyeceğiz!” gibi oyunları büyük ilgi gördü.
Bir oyuncu olarak Fo en çok, tek başına bir yetenek gösterisi yaptığı Mistero Buffo’daki rolüyle tanındı. Her izleyici topluluğu önünde değişecek kadar güncelliğe dayanan bu yapıt, ortaçağ gizem oyunlarının çağdaş bir uyarlaması olarak değerlendiriliyor.
Yazar, “Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü”, “Klaksonlar, Borazanlar ve Bırtlar/Yüzsüz”, “Kadın Oyunları”, “Elizabeth”, “Neredeyse Kadın”, “Ödenmeyecek, Ödemiyoruz”, “Açık Aile” oyunlarını tiyatroseverlerle buluşturdu.
Fo, 1981’de Sonning, 1986’da Obie, 1997’de Nobel, 1997’de İtalya Kültür ve Sanat Altın Madalyası ödüllerine layık görülmüştü.