Amerikan Ordusuna Türk Hibesi

Onsekizinci yüzyılın ortalarında Kit Carson ve General Beale Ölüm Vadisine bir keşif gezisine çıkarlar.

Onsekizinci yüzyılın ortalarında Kit Carson ve General Beale Ölüm Vadisine bir keşif gezisine çıkarlar. Generalin yanında Çin ve Tataristanı anlatan bir gezi kitabı vardır ve burada gördüğü develerin Arizona çöllerinde çok iyi iş görebileceği fikri bu gezi sırasında oluşur. Generalin bu fikri o sıralar Mississippi Senatörü Jefferson Davis’in ilgisini çeker. Ancak senatör Davis 1853 yılında savaş bakanı oluncaya kadar başkanı ve senatoyu ikna edemez.
Senatör Davis savaş bakanı olduktan sonra 2 yıllık Meksika Savaşı (1846-1848) sonrası düzenin tekrar sağlanması ve askerî malzemelerin rahatça taşınması için at ve katırların yetersiz kalması üzerine bu iş için en uygun hayvanın develer olduğunu belirterek ABD’nin ilk Osmanlı büyükelçisi ve develeri almak için gönderilen geminin kaptanı olan David Dixon Porter aracılığı ile padişah Abdülmecid’e başvurur. Abdülmecid’in oluru ve fazladan iki deve hediyesi ile ABD’ye dönecek Amerikalılar develerin kullanımı ve bakımı için İstanbul’dan sonra İzmir’e uğrayarak aralarında Hacı Ali’nin de olduğu 4 deveciyi de yanlarına alırlar. Develer ile Teksas Indianola limanına gelen bu ilk kafile, ABD’deki ilk deve birliğinin de temelini oluşturur. Deveci Hacı Ali bu kafilenin liderliğini yapmıştır. Amerikalıların telaffuzda zorlanması sonucu adı Hi Jolly’e dönüşen Hacı Ali, 1880 yılında ABD vatandaşı olmuştur; resmî kayıtlardaki ismi Tedro’dur. 30 yıl Amerikan ordusuna hizmet etmiş, Gertrudis Serna adında Meksikalı bir kızla evlenip iki çocuk sahibi olmuştur.

Batı’daki “altına hücum” akımına kapılarak Yuma ve Tuscan şehirleri arasında birçok girişimde bulunan Hacı Ali, maden aramada başarısız olması üzerine kısa bir süre sonra ordudaki işine geri dönmüştür. Son yıllarını madencilik ve ara sıra da ABD hükümeti adına izcilik yaptığı Arizona’daki Quartzsite(en) şehrinde geçirmiş ve burada vefat etmiştir.

Hacı Ali anıt mezarının da bulunduğu Quartzsite’de gömülüdür ve bulunduğu mezarlığa adı verilmiştir. Hacı Ali’nin mezarı 1935’te Arizona Ulaşım Birimi tarafından piramit şeklinde dizayn edilerek mezarın üstüne bakırdan bir deve figürü konulmuştur. ABD devletine ait son devenin külleri de bu anıtın yakınına gömülmüştür.

Quartzsite şehrinin en çok ziyaret edilen yeri olan Hacı Ali anıtında şunlar yazılıdır:

“ Hi Jolly’nin son kampı.Takriben 1828’de Suriye’de doğdu. 12 Aralık 1902’de Quartzsite’de öldü. 10 Şubat 1856’da bu ülkeye geldi. Deveci, denkçi ve kılavuz olarak 30 yıldan fazla Birleşik Devletler Hükümeti’ne doğrulukla hizmet etti. ”

Her yıl ocak ayında Quartzsite’de Hacı Ali adına düzenlenen festivalde geçit töreni, deve yarışları ve konserler düzenlenmektedir.

Bir cevap yazın

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.